سرگيجه شامل مجموعه وضعيت‌هايي مانند سبكي سر، سياهي رفتن چشم‌ها، چرخش سر، چرخش محيط و اتاق، احساس حركت اجسام با محيط اطراف كه نوعي اختلال در سيستم عصبي با گوش داخلي است. سرگيجه عموماً با حركات سر، تغيير وضعيت، حركت كردن و راه رفتن، سرفه و عطسه تشديد مي‌شود و ايجاد تهوع و استفراغ، سردرد، حساسيت به نور يا صدا، تاري ديد، تعريق، ضعف و بي‌حالي، تپش قلب، صداي سوت و وزوز گوش مي‌شود.

علل سرگيجه
كم‌آبي بدن، اسهال و استفراغ وتب، ضربات سر و حملات ميگرن، استرس، فشارهاي عصبي، افسردگي، بي‌نظمي ضربان قلب، حساسيت به مواد مختلف، برخي مسموميت‌ها، بيماري‌هاي ويروسي، تنفس كوتاه، تند ويا بسيار عميق، مصرف سيگار، تنباكو و الكل، كمبود اكسيژن، كم‌خوني، خون‌ريزي، كاهش لحظه‌اي فشارخون، افت قند خون، سندرم قبل از قاعدگي، قاعدگي، بارداري و داروها است.

به نكات زير توجه كنيد
- حملات سرگيجه شما ممكن است تا چند ماه ادامه يابد (6- 3 ماه) اما معمولاً 15-10 روز بهبودي نسبي رخ مي‌دهد و قادر به انجام فعاليت معمول و روزمره خواهيد بود.
- از خوابيدن روي گوش مبتلا خودداري كنيد و سرخود را روي دو بالش قرار دهيد.
- از تغيير وضعيت‌هاي ناگهاني بپرهيزيد.
- هنگام برخاستن ابتدا كمي بنشينيد و سپس برخيزيد.
- از قرار گرفتن در ارتفاع مانند صعود از نردبان و چهارپايه خودداري كنيد.
- از انجام فعاليت‌هايي كه نياز به بالا نگه‌داشتن طولاني‌مدت سر يا بازوها دارد مثل تعويض لامپ و آويزان كردن پرده خودداري كنيد.
- هنگامي‌كه تنها در منزل هستيد از رفتن به حمام خودداري كنيد.
- هنگام تنهايي همواره گوشي تلفن يا تلفن همراه را در دسترس خود قرار دهيد.
- درصورتي‌كه قادر به حفظ تعادل نبوده و دچار زمين خوردگي مي‌شويد، از راه رفتن تنها، زياد و بي‌مورد خودداري كرده و از عصا يا واكر استفاده كنيد و كفش‌هاي راحت و بدون پاشنه بپوشيد.
- هنگام بارندگي يا يخبندان از منزل خارج نشويد.
- از مصرف خودسرانه دارو خودداري كنيد و تنها داروهايي كه براي كنترل سرگيجه شما تجويزشده است به‌طور دقيق و صحيح استفاده نمائيد و از قطع ناگهاني و يك‌باره دارو بدون نظر پزشك خودداري كنيد.
- اگر به بيماري خاصي مبتلا هستيد پزشك را مطلع كنيد و داروهايي را به هر علت استفاده مي‌كنيد به اطلاع پزشك برسانيد.
- از مصرف خودسرانه و افراطي داروها به‌خصوص خواب‌آور و آرام‌بخش پرهيز كنيد.
- از وسايل بازي چرخشي و پرشتاب مانند انواع چرخ‌وفلك استفاده نكنيد.
- از مصرف غذاهاي شور خودداري كنيد.
- از رانندگي خودداري كنيد.
- از حضور طولاني‌مدت در اتومبيل و اتوبوس خودداري كنيد. در وسايل نقليه به هيچ وجه مطالعه نكنيد.
- تا حد امكان از سفرهاي طولاني هوايي پرهيز كنيد.
- از هيجانات عاطفي، واكنش هاي شديد احساسي، بحث و مجادله بپرهيزيد.
- استراحت و خواب منظم داشته باشيد و در ساعات مشخص به رختخواب برويد.
- از تماشاي طولاني‌مدت تلويزيون، كار كردن زياد با كامپيوتر يا انجام بازي‌هاي كامپيوتري پرهيز كنيد.
- از شنا، كوهنوردي، انجام ورزش و فعاليت‌هاي سنگين خودداري كنيد.
- از مصرف سيگار و قليان خودداري كنيد.
- برنامه غذايي منظم و كامل داشته باشيد و از گرسنگي طولاني‌مدت جلوگيري كنيد. مايعات كافي بنوشيد تا دچار كم‌آبي نشويد.
درصورتي‌كه تكرار زياد حملات در روز با شدت و عدم بهبودي، سردرد شديد و ناگهاني، تب بالاي 38 درجه، اختلال تكلم، سنگيني زبان، ضعف و بي‌حسي اندام‌ها، فلج، تشنج، گيجي و منگي، بيهوشي و كاهش سطح هوشياري، درد قفسه سينه، رنگ‌پريدگي و تعريق سرد، استفراغ شديد و مكرر، بيماري مزمن مثل ديابت و فشارخون، سن بالاي 60، ضربه سر، درد شديد و ترشح چركي از گوش، احساس سرگيجه مداوم و دائم، تشديد علائم يا عدم بهبودي پس از دو هفته درمان داشتيد به پزشك مراجعه كنيد./ق

بروشور سرگيجه

منبع: كميته آموزش پرستاري و پزشكي يمارستان فوق تخصصي پوست رازي، دانشگاه علوم پزشكي تهران

تهيه و تنظم: مونا عدالت يار

آشنايي با ميگرن و رهايي از آن